de schatten van jericho ontdekt

HU-docent-onderzoeker Bart Wagemakers ontwikkelde met Palestijnse partner Hamdan Taha en Utrechtse studenten een onderwijsproject voor jongeren in Jericho, een stad in de Palestijnse Gebieden. Bart: "Vanaf haar oprichting in de jaren negentig draagt de Palestijnse Autoriteit zorg voor de opbouw van overheidsdiensten in dit gebied, waaronder het onderwijs. En dat proces vindt plaats onder moeilijke omstandigheden en ondervindt de nodige uitdagingen. Tegelijkertijd herbergen de Palestijnse Gebieden uniek cultureel erfgoed, waaronder zeer bijzondere archeologische ‘schatten’. Zo hebben archeologen in Jericho  de restanten van een van de oudste steden ter wereld blootgelegd.  De geschiedenis die met deze archeologische locatie gepaard gaat, is ook de geschiedenis van de mensen die hier vandaag de dag wonen. Maar de kennis onder plaatselijke jongeren over hun unieke omgeving is beperkt." Bart heeft veel ervaring met erfgoededucatie en heeft een groot netwerk opgebouwd in Israël en de Palestijnse Gebieden. "Ik wilde met Utrechtse studenten - en in samenwerking met de Palestijnse partners - ondersteuning bieden door het ontwikkelen van een onderwijsproject op het gebied van cultureel erfgoed. Zodat jongeren in Jericho zich meer verbonden gaan voelen met hun omgeving én de plaatselijke bevolking zich in gaat zetten voor het behoud van hun cultureel erfgoed."

"Met ons project willen we jongeren laten zien dat ze een relatie hebben met hun omgeving: de omgeving heeft invloed op hen, maar zij hebben ook invloed op hun omgeving. Pas als je dat ervaart, ga je je voor je omgeving inzetten. We wilden vraaggestuurd onderwijs maken en besloten de leerlingen vanaf de start te betrekken. We hebben hen gevraagd wat ze over hun omgeving willen leren. Daar kwamen ook thema's uit waar we zelf niet aan gedacht hadden. Bijvoorbeeld: welke dieren leven in Jericho? Maar ook: hoe speelt het klimaatprobleem in Jericho? Waar we in Nederland ons zorgen maken over overstromingen, is in Jericho een oplossing nodig voor het toenemende watertekort. De leerlingen gaven ook aan dat ze op een praktische manier zelf aan de slag wilden. Ze wilden zo min mogelijk lesstof horen van de docent en zoveel mogelijk dingen zelf ontdekken."

Alle betrokken onderwijsprofessionals geven aan dat deze ontwerpaanpak en het onderwijs de leerlingen erg enthousiast en betrokken heeft gemaakt. Ook de leerlingen zelf zijn positief. Het onderwijs is dan ook ontstaan vanuit hun intrinsieke interesse, motivatie en leerwensen. Dat zij zo enthousiast zijn over wat ze leren en de manier waarop, zie je terug in de gemeenschap van Jericho. Bart: "Er zijn voorbeelden van kinderen die aan familieleden vertelden wat ze tijdens het project leerden over de geschiedenis van Jericho, waarna grootouders fotoboeken tevoorschijn haalden om te laten zien hoe Jericho er vroeger uitzag. Of een leerling die thuis vertelde wat hij geleerd had over de dieren die in Jericho wonen, waarna zijn vader zei: kom op, stap in de auto, dan bezoeken we de plaatselijke imker. Dat was de eerste keer dat hij met zijn vader de natuur inging. Zo zie je dat het onderwijs echt iets bij mensen losmaakt.”

"De opzet van dit project - het framework - is overal toepasbaar, zolang het wordt aangepast aan de plaatselijke omstandigheden," aldus Bart. HU-alumna Minke Huijbregts heeft als honoursstudent meegewerkt aan het project: "Ik sta te springen om het in Nederland in te zetten. Het is overal, ook in Nederland, belangrijk dat jongeren hun leefomgeving kennen en zich ermee verbonden voelen. Dat ze zien wat er aan die omgeving uniek is en dat ze zich ervoor willen inzetten. Want dat doet dit project: het helpt ze een visie te ontwikkelen op het verleden, het heden en de toekomst van hun omgeving. En het stimuleert ze om na te denken hoe zij daar zelf een waardevolle bijdrage aan kunnen leveren. Jongeren die zich op een positieve manier willen inzetten voor hun leefomgeving kunnen overal ter wereld een enorm verschil maken."