‘Je hoeft niet perfect Nederlands te spreken, het gaat erom dat je begrepen wordt’

“Taal is een sleutel voor succes in de maatschappij. Mensen die minder goed verstaanbaar zijn, worden bewust of onbewust minder op waarde geschat. In het HU GEZOND & WEL centrum komen studenten Logopedie regelmatig mensen tegen die Nederlands als tweede taal hebben en geholpen willen worden met hun uitspraak en verstaanbaarheid. Met ons onderzoek willen we hier werk van maken”, vertelt Ilvi Blessenaar, onderzoeker bij het lectoraat Logopedie: Participatie door Communicatie.

“Ons doel is niet om iedereen perfect Nederlands te laten spreken. Een accent is onderdeel van wie je bent. Maar de Nederlandse taal heeft veel bijzondere klanken en klemtonen, die voor iemand met een andere moedertaal vaak lastig onder de knie zijn te krijgen”, zegt Blessenaar. 

Voor dit project werkt de HU samen met Hogeschool Rotterdam. “Rotterdam is een stad waar veel verschillende nationaliteiten te vinden zijn. Meertaligheid speelt binnen ons lectoraat dan ook een grote rol. We richten met ons onderzoek op de bevordering van ondersteuning aan de communicatief kwetsbaren in de samenleving”,  vertelt Karin Neijenhuis, lector Zorg voor Communicatie bij Hogeschool Rotterdam. “Logopedisten kunnen hier een belangrijke rol spelen. Zij hebben de kennis in huis om te helpen met spraak- en verstaanbaarheidsproblemen. Maar de hulpvraag komt vaak niet bij hen terecht. De belangrijkste reden; de logopedist bevindt zich voornamelijk in het gezondheidsdomein en het primaire onderwijs, terwijl de NT2-leerder zich in het maatschappelijke domein bevindt. Dit hiaat moet worden opgelost.”

“Spraak- en verstaanbaarheidsproblemen kennen vele niveaus en aspecten. Van een one-size-fits-all is in ons onderzoek dus ook geen sprake”, vertelt Blessenaar. “Het is daarom belangrijk dat we zoveel mogelijk NT2-leerders bereiken en hen deel te laten nemen aan het onderzoek. We willen het niet over hen hebben maar juist mét hen nadenken over verstaanbaarheid. Alleen zo kunnen we oplossingen ontwikkelen voor docenten en vrijwilligers die aansluiten bij de behoefte van de NT2-leerders.” Hiervoor werken de onderzoekers samen met het HU-lectoraat Human Experience & Media Design (HEMD), gespecialiseerd in ontwerpgericht onderzoek waarbij de gebruiker centraal staat. 

“Binnen het onderzoek zijn verschillende stakeholders belangrijk. Zo hebben we naast de NT2-leerders ook de input nodig van de docenten en logopedisten. We moeten alle kanten erbij betrekken. En dat maakt het ook spannend want alleen de NT2-leerders zijn al een zeer diverse groep, maar wel diegenen waarvoor we het doen. Juist die samenwerking tussen de professionals en de doelgroep tijdens het onderzoek maakt het dat we hopelijk tot een inclusief eindresultaat komen,” vertelt Shakila Shayan, onderzoeker bij het lectoraat HEMD.

“Ons onderzoek raakt een gevoelig onderwerp. Het gaat over je positie in de maatschappij, het gaat soms ook over discriminatie van mensen die sociaal en economisch kwetsbaar zijn. We hopen met ons onderzoek bij hen, maar ook in de rest van de maatschappij, een positieve verandering teweeg te brengen”, vertelt Blessenaar.

Partners in het consortium VerstaaNT2 zijn naast Hogeschool Utrecht en Hogeschool Rotterdam: Beroepsvereniging van Docenten Nederlands als Tweede Taal, Gilde Utrecht, NLtraining B.V., NT2Spraak, Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie, Stichting Bibliotheek Rotterdam, Stichting Het Begint met Taal, Taal doet meer en verschillende logopediepraktijken in de regio’s Utrecht en Rotterdam.

Lees meer over dit project op VerstaaNT2.hu.nl.