Een opleiding kiezen is niet heel makkelijk. Als ouder speel je een belangrijke rol bij de studiekeuze van je kind. Hoe help je je kind om een studie te kiezen die het beste bij hem of haar past?

Veel middelbare scholen bieden tijdens mentorlessen loopbaanoriëntatie en begeleiding (LOB) aan. Leerlingen gaan tijdens deze lessen aan de slag met hun toekomstige studiekeuze. Zo krijgen ze al een beeld van welke opleidingen er zijn en wat bij hen past. Daarnaast is het slim om thuis met je kind over de studiekeuze in gesprek te gaan. Wat vindt je kind leuk en waar is hij goed in? In wat voor soort omgeving ziet hij zichzelf later werken?

Stappenplan voor studiekeuze

Als je kind bezig is om een studie te kiezen, moet hij stappen zetten. Wanneer hij blijft staan, gebeurt er niks. Maar als hij stappen overslaat, is de kans op een verkeerde keuze groot. Laat je kind onderstaande stappen zetten. Stap voor stap en soms weer een stapje terug.

Accepteer dat het maken van een keuze onzekerheid met zich meebrengt. Kijk om je heen en verken de mogelijkheden.

Waar loop je warm voor? Wat doe je graag? Waar ben je goed in? Zet je sterke en zwakke punten eens op een rij. Praat er over met mensen in je omgeving en maak een lijstje met interesses, kwaliteiten, talenten en vaardigheden.

Welke eisen en verwachtingen heb je van een opleiding? Denk bijvoorbeeld aan inhoud, lesvormen, contacturen, niveau, loopbaanmogelijkheden, sfeer en locatie. 

Verzamel informatie over studies op internet en via evenementen als open dagen.

Bekijk en vergelijk de opleidingen die passen bij jouw interesses, capaciteiten en wensen. Meld je aan voor meeloopdagen om de studie en de sfeer te proeven en praat met studenten over hun ervaringen. 

Zet alle informatie en ervaringen op een rij. Heb je de studie gevonden? Dan is het tijd voor een beslissing. Kies wat je echt interesseert. Durf je de knoop nog niet door te hakken? Zet dan wat stappen terug. Je kunt ook kijken naar andere mogelijkheden, zoals een jaar werken of reizen. Misschien levert dat wel nieuwe inzichten op. 

Studiekeuzehulp podcast

Podcast-serie: Hulp bij studiekeuze

Wil je weten wat de ervaringen van andere ouders zijn, wat de tips & tricks zijn van de studiekeuzeadviseurs en ben je benieuwd naar verhalen van studenten? Beluister dan onze podcast Studiekeuzehulp.

Beluister de podcasts

Hoe kun je als ouder je kind ondersteunen?

Er zijn geen garanties voor het maken van de juiste studiekeuze. We kunnen wel handreikingen geven om je kind waar mogelijk te ondersteunen in het keuzeproces. Hoe meer je weet wat er bij studiekeuze komt kijken, hoe beter je je kind kunt begeleiden. Enkele tips:

  • Maak tijd om een paar keer samen rustig te gaan zitten voor studiekeuze. Vraag wat je kind interessant vindt, waar hij zichzelf later wel ziet werken, wat hij een prettige werkomgeving vindt. Het kan ook helpen om te vragen wat hij juist niet wil, om zo richtingen uit te sluiten.
  • Ga in het (voor)eindexamenjaar met je kind naar open dagen en andere voorlichtingsactiviteiten. Stel samen alvast een aantal vragen op die je kind tijdens de open dag kan stellen.
  • Laat je kind vragen stellen aan bekenden in de familie- of vriendenkring over werk en studie. Wat houdt hun baan precies in? Welke opleiding hebben ze gevolgd? 

Van ouder naar coach

Jongeren nemen in deze fase niet altijd iets van hun ouders aan. Bij het studiekeuzeproces kan het helpen om van rol te wisselen, namelijk van de rol van ouder naar de rol van coach. Als coach zit je meer gelijkwaardig in het gesprek. Lastig? Valt mee, je bereikt dit met vijf gesprekstechnieken.

De manier waarop je het gesprek voert, is bepalend voor het succes. Je kunt de dialoog beginnen door te praten over het proces van studiekeuze en jouw rol daarin. Je kind heeft dan de ruimte om je daarin uit te nodigen op een manier die hij prettig vindt. Bijvoorbeeld:

  • Je moet volgend jaar een studie kiezen en ik merk dat het mij ook bezig houdt. Ik zou je er graag mee helpen, maar misschien heb je al ideeën over wat je daarin (niet) van mij wilt?

Bied ruimte aan het verhaal van je kind door je open te stellen, actief te luisteren, te helpen met verhelderen en door te vragen. Door je eigen visie, advies en oordeel  (zowel verbaal als non-verbaal) achterwege te laten, krijg je een meer gelijkwaardige sfeer binnen het coachen. Bijvoorbeeld:

  • We hebben rustig de tijd samen. Ik ben heel benieuwd: waar sta jij in je studiekeuze?
  • Dus als ik het goed begrijp zeg je eigenlijk….
  • Je vertelde net over ….. Kun je daar nog wat meer over vertellen?

Je kunt ook overleggen door vragend aan te sluiten, accenten te leggen/te sturen, te stimuleren/confronteren of vragend toe te voegen. Bijvoorbeeld:

  • Je zegt dat je Bedrijfskunde boeiend vindt. Heb je daar ook al informatie over aangevraagd?
  • Wat spreekt je in het bijzonder aan bij Bedrijfskunde?
  • Hoe ga je je bezoek aan de open dag precies aanpakken?

Afhankelijk van de fase waarin je kind zich bevindt in het keuzeproces kun je zelf ook meer ruimte innemen in het gesprek. Dit doe je door een meer adviserende of sturende rol te nemen. Bijvoorbeeld:

  • Ik denk dat het heel nuttig is om eens met de studieadviseur of decaan te gaan praten. Zij kunnen je precies vertellen welke vakken je gaat krijgen.
  • De informatie die je hebt over die studie is nog wel een beetje beperkt. Wat ga je doen om daar meer over te weten te komen?

Wanneer het studiekeuzeproces op gang is, kun je je kind extra motiveren door complimenten te geven over kleine en grotere genomen initiatieven. Dit werkt stimulerend. Heb je twijfels over de inzet van je kind? Check eerst of je vermoeden klopt en vraag wat je kind nodig heeft om verder te komen. Wees alert op onderliggende zaken als angst voor de nieuwe situatie, onvoldoende zelfkennis, gebrek aan gedetailleerde opleidingsinformatie en het loslaten van huidige vrienden die misschien andere keuzes maken.

Help, keuzestress!

Waarom is de ene scholier druk bezig met zijn studiekeuze en doet de andere niets? Daar kunnen verschillende redenen voor zijn. Sommige scholieren durven zich überhaupt niet met kiezen bezig te houden. Zij kiezen soms maar snel iets om er van af te zijn. Anderen blijven juist maar twijfelen en informatie verzamelen, op zoek naar de perfecte studie. Beide type scholieren kunnen last hebben van stress bij kiezen. Herken je dit bij jouw kind? Dan is de boodschap: de perfecte studie bestaat niet én je hoeft niet nu al te kiezen wat je over 40 jaar nog leuk vindt. Dit kan helpen bij het keuzeproces.

Praktische informatie

Hoeveel collegegeld betaal je? Hoe zit het met studiefinanciering? En wat zijn de aanmelddeadlines? Deze praktische vragen spelen ook een rol bij de zoektocht naar een studie. Hieronder vind je een overzicht met handige links.

Voor de meeste opleidingen die op 1 september starten, is de aanmelddeadline 1 mei. Sommige opleidingen hebben een beperkt aantal plekken. Zij hanteren een numerus fixus en hebben daarom een andere aanmelddeadline: 15 januari. Meer informatie over aanmelden lees je op deze pagina

Wanneer zijn de open dagen? En wanneer moet je je aanmelden voor een studie? Dat en meer lees je op de pagina belangrijke data studiekeuze.

De hoogte van het collegegeld bereken je gemakkelijk met de collegegeldmeter. Naast het collegegeld zijn er ook nog kosten voor boeken, studiematerialen en studiereizen. Hoe hoog die kosten ongeveer zijn, staat vermeld bij de opleidingsinformatie op de website. 

Sommige opleidingen hebben een beperkt aantal plaatsen en hanteren een numerus fixus. Zij hebben een selectieprocedure voor nieuwe studenten. Op de pagina over numerus fixus lees je wat dit allemaal inhoudt. 

Wat houdt hoger beroepsonderwijs eigenlijk in en hoe zit het met de verschillende opleidingsniveaus? Op deze pagina leggen we dat uit.

We bieden 71 opleidingen aan op bachelor- en ad-niveau. Bekijk het overzicht

Informatie over studiefinanciering vind je op de site van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). Ook handig: de site Studentenreisproduct

Na aanmelding voor een opleiding zonder numerus fixus volgt een uitnodiging voor de studiekeuzecheck, waarin we kijken of er een match is tussen de studiekiezer en de opleiding. Wat de studiekeuzecheck precies inhoudt, lees je op deze pagina.

Wat zijn de rechten en plichten van studenten? Op welke hulp en begeleiding kunnen studenten rekenen? En hoe gaat de HU om met studenten die aan topsport doen of een functiebeperking hebben? Een antwoord op deze en andere vragen vind je op de pagina Studeren aan de HU