“Professionals weten vaak nog niet hoe ze kunstmatige intelligentie betekenisvol kunnen toepassen”

“Er worden gouden bergen beloofd voor data en AI. De verwachtingen zijn zo hooggespannen dat men over de vierde industriële revolutie spreekt. Maar de User Experience (UX) professionals die de ‘intelligente’ toepassingen en diensten moeten bedenken waar al dat geld mee verdiend gaat worden, weten vaak helemaal niet waar ze moeten beginnen”, vertelt lector Koen van Turnhout. “Het gaat om het bedenken van toepassingen waar eindgebruikers blij van worden. Hoe data en AI daar nu al een bijdrage aan kunnen leveren, is minder duidelijk. UX-professionals zullen de beloftes zelf waar moeten maken, stap voor stap en toepassing voor toepassing.”

“Als beroepsgroep blijven UX-professionals vaak onzichtbaar. Toch hebben we elke dag met hun werk te maken”, vervolgt Van Turnhout. “Onze samenleving wordt steeds digitaler. Er is haast geen handeling meer te bedenken waarbij we niet op een of andere manier in contact komen met digitale media. Al die digitale contactmomenten zijn ontworpen met input van User Experience professionals. Ze hebben mensen bevraagd over wat ze willen van nieuwe technologie, hebben meegedacht over functionaliteit en vormgeving en de bediening ervan uitgedokterd. Achter de schermen van onze digitale samenleving wordt elke dag een enorme berg werk verzet. Over elke online klik, honderden per persoon per dag, is nagedacht. Ons dagelijkse digitale leven verloopt relatief soepel omdat UX-professionals achter de schermen actief zijn.”

“UX-professionals zijn meestal opgeleid voor het ontwerpen van interactieve toepassingen, maar nog niet voor ‘intelligente’ toepassingen. Voorbeelden daarvan zijn gezichts- en spraakherkenning en teksten die Google zelf afmaakt met Auto Complete. Of denk aan de adviessystemen die zitten ingebouwd in streaming diensten voor muziek en video. Sociale media gebruiken adviessystemen om tijdlijnen te organiseren, online winkels om meer te verkopen en datingapps om de liefde een steuntje in de rug te geven. De gedachte is dat de dienst op basis van jouw keuzes in het verleden een idee krijgt over datgene wat je nu wilt kijken, luisteren, kopen of wie je nu wilt daten. We zijn in deze wereld van informatieovervloed erg afhankelijk van adviessystemen. Zonder voorselecties zou het online leven een stuk minder prettig zijn.”

“Professionals gespecialiseerd in gebruikerservaringen hebben behoefte aan meer kennis over AI. Zijn de processen voor het ontwerpen van kunstmatige intelligentie hetzelfde als die voor interactie? Wat zijn zinvolle toepassingen van intelligentie in het dagelijkse digitale verkeer? Hoe bedenk je een realistische toepassing van AI? Wat kan wel en wat kan niet? En vóór alles: hoe ervaren mensen dit soort toepassingen? We willen we de komende jaren werken aan het beter toerusten van UX-professionals voor ‘intelligente’ toepassingen.”

“Als lectoraat maken wij de vertaalslag van de academische wereld naar de praktijk”, vertelt Van Turnhout. “Bijvoorbeeld: gepersonaliseerde ervaringen zijn technisch mogelijk, maar willen gebruikers het ook echt? Is het wel handig voor gebruikers dat ze steeds vaker eerst moeten inloggen om op een website te komen? Vaak zit commercie verstopt en gaat het eigenlijk niet om de gebruiker, maar om bedrijfsbelang. We kiezen voor het belang van de eindgebruiker, maar toch hoeft dat niet te botsen met het belang van de bedrijfsvoering. De uitdaging is oplossingen te bedenken waar beide partijen gelukkig mee zijn.”

De openbare les heeft als titel De ervaring van intelligentie. Over de betekenis van data en AI voor de gebruikservaring van digitale media. Koen van Turnhout werkt bij het lectoraat Human Experience & Media Design (HEMD), dat onderdeel is van het Kenniscentrum Digital Business & Media van Hogeschool Utrecht. Het lectoraat werkt samen met de bacheloropleiding Communication & Multimedia Design en de masteropleiding Data Driven Design.

Openbare les gemist?
Bekijk de opgenomen openbare les terug en bekijk het voorprogramma met de HEMD missies terug
Zie ook de presentatie van Koen en lees zijn lectorale rede.

Tekst: Mariek Hilhorst